Đền Cô Bé Chí Mìu thuộc địa phận bản Chí Mìu, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang, nơi đây phụng thờ Cô Bé Thượng Ngàn nhưng do nằm ở bản Chí Mìu nên mọi người đều gọi Cô theo tên địa danh của đền là Cô Bé Chí Mìu. Đền Cô Bé Chí Mìu linh thiêng đến mức cho dù có những ngày cô giáng về đồng vào nửa đêm thì du khách thập phương vẫn có mặt tại cửa đền Cô cầu tài lộc.
Sự tích về Cô Bé Chí Mìu
Người xưa truyền rằng, cứ vào lúc 12 giờ đêm, Cô Bé Chí Mìu sẽ giáng về đền chứng lễ và ban phúc, lộc, đặc biệt là vào các đêm 30, rạng mùng 1. Vì vậy, thường vào đêm 30 hàng tháng có đến hàng ngàn du khách thập phương đổ về đây ăn chực nằm chờ để đợi 12 giờ đêm cô về chứng lễ. Ngày trước, đây là nơi dân mê đề đóm thường về hầu đêm vì phải hầu giấu do bị cấm để xin cô cho trúng đề, trúng lô. Có lẽ vì thế tạo nên truyền thuyết Cô Bé Chí Mìu về hiển linh vào 12h đêm là thế. Có nhiều tích cho rằng cô bé chí mìu cũng là cô chín thượng thiên, tùy nhiên sự tích này còn đang vẫn là một dấu hỏi chấm.
Đền thờ Cô Bé Chí Mìu
Đền Cô Bé Chí Mìu trước năm 1995 chỉ là một ngôi miếu nhỏ có một bát hương và chưa phối thờ thêm một vị thánh nào. Cho đến năm 1995 mới có người dâng tượng Cô Bé Chí Mìu vào miếu. Đến năm 2010, ngôi miếu mới được xây dựng lại thành ngôi đền mới như bây giờ.
Cung cô Chí Mìu được đặt tại chính vị trí của ngôi miếu cũ ngày xưa. Ngôi đền xây dựng mới đã được phối thờ các cung: Cung công đồng, Cung Sơn Trang, cung Trần Triều và cung Cấm thờ Tam Tòa Thánh Mẫu, cung trong là cung thờ Mẫu, cung giữa thờ Cô Bé Thượng Ngàn và cung ngoài thờ Ngũ Vị Tôn Quan, các vị Quan Hoàng. Bên phải cung của Cô Bé Chí Mìu là cung Trần Triều, bên trái là cung Sơn Trang.
Hôm làm lễ động thổ xây đền, người ta thấy có con bướm trắng đậu trên tường nhà., các vị bô lão nói rằng con bướm đó do Cô Bé Chí Mìu hóa thành. Trước kia khi đền thờ Cô khá đơn sơ, có nhiều người đến lễ Cô rồi cô phù hộ cho làm ăn phát đạt, họ quay lại tạ lễ và góp sức trùng tu lại ngôi đền như ngày hôm nay.
Địa chỉ đền Cô Bé Chí Mìu
Đền Cô Bé Chí Mìu nằm ở bản Chí Mìu, xã Hương Sơn, huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang. Lộ trình đến đền Cô Bé Chí Mìu ở Bắc Giang: Nếu đi từ Hà Nội, bạn đi theo đường Quốc Lộ 1A qua thị trấn Kép khoảng 4 km đến một ngã tư Cầu Đen. Đến ngã tư Cầu Đen thì bạn rẽ bên phải đi thêm khoảng 3 km nữa là đến đền Cô Bé Chí Mìu. Đến thị trần Kép hỏi đền Cô thì ai cũng biết cả. Quang đường từ Hà Nội đến đền Cô Bé Chí Mìu Bắc Giang khoảng 95 km.
Đi lễ Cô Bé Chí Mìu cần lưu ý gì ?
Đền Cô Bé Chí Mìu rất linh thiêng, do nhiều người được Cô phù hộ độ trì nên tiếng lành đồn xa, khách thập phương về đây lễ rất đông, chủ yếu là các con hương và dân buôn bán làm ăn. Theo đó, cứ vào lúc 12 giờ đêm, Cô Bé Chí Mìu sẽ giáng về đền chứng lễ và ban phúc, lộc, đặc biệt là đêm 30, rạng sáng mùng 1 hàng tháng và đêm 14 rạng sáng tuần rằm. Vì vậy, cứ vào thời khắc đêm, có đến hàng ngàn du khách đổ về chờ đến giờ cô về chứng lễ xin lộc.
Cô Bé Chí Mìu linh thiêng đến mức, có một câu chuyện lưu truyền về một nhóm người phát tâm xây dựng ngôi miếu thành ngôi đền thờ cô tại bản Chí Mìu này. Ban đầu, Cô phù hộ cho họ tài lộc tấn tới, công việc thuận buồm xuôi gió, nhưng sau này có lẽ ỷ vào thế của cô mà làm nhiều việc bất chính nên có 2 người bị tử hình, còn lại hầu hết vướng vào tù tội và phá sản vì tội buôn hàng cấm và đánh bạc.
Dâng lễ Cô Bé Chí Mìu: Thông thường, vào ngày Cô giáng về đền, mọi người lại chuẩn bị đồ lễ lên đường để kịp giờ chứng lễ. Ai ai cũng đều sắm sửa một mâm lễ thành kính dâng lễ. Thông thường sẽ là lễ chay mặn tùy tâm của gia chủ. Với quanh oản dâng Cô Bé Chí Mìu thì phải là oản có màu xanh lục, bởi đây là màu áo của cô khi ngự về đồng. Điều này sẽ thể hiện sự thành tâm, kính cẩn của con hương bái yết dâng cửa đền Cô. Đồng thời, lễ vật dâng Cô phải đẹp, sang trọng cũng như đảm bảo yếu tố thẩm mỹ.
Bản văn chầu Cô Bé Chí Mìu.
Bản 1
Riêng một thú trên ngàn thiếu lĩnh
Đỉnh non bồng một cảnh sơn trang
Xinh thay thời thú trên ngàn
Bầu trời cảnh Phật phong quang bốn mùa
Trên bát ngát trăm hoa đua nở
Dưới cảnh rừng bầy thú dạo chơi
Chim bay phấp phới mọi nơi
Cá theo dòng nước đua bơi vẫy vùng
Trên ngàn tùng gió rung lác đác
Đỉnh sườn non đá xếp treo leo
Người xuôi kẻ ngược hò reo vang lừng
Núi xếp núi mấy tầng cao thấp
Cây chen cây tràn ngập màu xanh
Càng nhìn đồi núi càng xinh
Hương phô sắc thắm đua tranh mọi màu
Ngắm thích chí một bầu phong cảnh
Mùi cơm lam, thịt thính, tính ưa
Đồng Đăng, Ao Cả, Chợ Bờ
Sông Thao, sông Cả, sông Bờ, sông Dâu
Kìa Ngư phủ buông câu thả lưới
Nợ tiều phu đốn củi rừng sâu
Bốn mùa gió mát trăng thâu
Non nhân nước trí một bầu cảnh tiên
Thú cảnh vật rừng sim ao cá
Sẵn mang giang, măng trúc măng tre
Bạn Tiên đủng đỉnh ra về
Nón chiêng hài xảo lăng hoa ngạt ngào
Sớm sông Lô, tối vào tuần hạc
Bạn tiên ngồi đàn hát líu lo
Rượu tăm hiến đủ ba vò
Cơm lam, thịt thính, khế chua măng vầu
Thoi độc mộc đua nhau bẻ lái
Vượt muôn trùng thác Cái Ghềnh con
Ầm ầm nước chảy đá mòn
Xa nghe tiếng vượn ru con buồn rầu
Loài bách thủ rủ nhau tìm đến
Vượt muôn trùng dâng tiến quả hoa
Lệnh truyền bạch tượng chín ngà
Tiên Cô giá ngự kèn loa xập xình
Ngự tính tình đàn thông phách trúc
Nhịp xênh ngô sáo trúc véo von
Xa nghe tiếng cú gọi hồn
Rừng thiêng nước độc đầu non hổ gầm
Loài bầy cáo âm thầm lặng lẽ
Lũ gà rừng thường lệ điểm canh
Nửa đêm giờ Tý hiện hình
Áo chàm vòng bạc đai xanh mỹ miều
Giận hài xảo lưng đeo cung tiễn
Hú ba quân thắng tiến rừng sâu
Lệnh truyền mán mọi sơn đầu
Nghe Cô hạ lệnh rủ nhau mà về
Cho trấn khắp sơn khê rừng cấm
Các cửa rừng Bắc Nẫm sông Neo.
Dù ai mắc bệnh hiểm nghèo
Tiên Cô phù chú bệnh đều tan không
Kẻ xuôi ngược dốc lòng thành kính
Nguyện đời đời hưng thịnh đề đa
Thỉnh Cô trắc giáng đền tòa
Khuông phù đệ tử vinh hoa thọ trường.
Bản 2:
Xinh thay thời thú Cô Ngàn
Cô đi trảy hội sơn trang mới về
Rung rinh rẽ mái tóc thề
Khi chơi miền ngược lúc về miền xuôi
Đồi non bướm lượn hoa cười
Rừng xanh hiện xuống cứu người trần gian
Sơn lâm dọn quán bán hàng
Đồng nhang lính thánh vào hàng hỏi mua
Hàng Cô hàng chát hàng chua
Hàng cay hàng đắng ai mua thì vào
Hàng Cô chẳng đáng là bao
Đắng cay ngoài lưỡi ngọt ngào trong tâm
Hàng cô hoa cỏ sơn lâm
Củ mài rau sắng cúc tần chi chi
Hàng Cô chẳng thiếu thức gì
Trái chanh trái ớt cùng thì quả dưa
Hỏi rằng như thế đủ chưa
Hay là chưa đủ vì chưa có đào
Ngàn xanh hái mận hái đào
Sơn lâm cảnh đẹp cô vào hái sung
Non cao nước biếc ngàn trùng
Cô lên trên đất Mộc Châu hái xoài
Sơn hôm cô bẻ măng mai
Cô đi Bình Lục hái vài quả na
Đường về xứ Lạng bao xa
Cô đi hái trái thanh trà chín cây
Tiện đường cô ghé về đây
Về đền Bắc Lệ vui vầy suối khe
Đường xa mưa gió chẳng nề
Xe loan thượng ngự giáng về đền đây
Rượu cần say, gió bay tà áo
Mặc mưa phùn giông bão sá chi
Lòng thành thiết lập đàn y
Cơm lam thịt thính (Cô bé) có hề trọng khinh
Rượu nồng dâng cô một bình
Ốc dăm ba cái cua cành mười ba con
Dâng cô ngàn của lạ vật ngon
Lễ này tiến nạp Sơn Trang Bắc Lệ Ngàn
Trên đời nhiễu nối dở dang
Trăm điều chếch lệch cô bé ngàn để tâm
Ai thời có phúc cho phần
Đăng nhang phụng sự giáng lâm đàn tràng
Thỉnh Cô loan giá ngự phàm
Khuông phù đệ tử an khang thọ trường
Bản 3:
Về đồng cô chít khăn lam
Cô bận áo lục
Đôi lẵng lòng thòng
Cô quảy trên vai
Lẵng hoa cô xếp thực tài
Cưỡi mây đạp gió,
cô đi đôi hài
xanh xảnh xành xanh
Trên Bát ngát trăm hoa đua nở
Kẻ ngược xuôi qua lại cúc cung
Chơi đâu thời đó vui mừng
Dạy chim oanh hót dạy người rừng bán buôn
Có phen dạy vượn ru con
Con kêu con hót nỉ non buồn rầu
Một đàn cầm thú bảo nhau
Con kêu con hót con tâu con quỳ
Con bay trước cửa rù rì
Giọng như chim sáo tì ti tình là
Dạo chơi khắp hết gần xa
Đêm đem biến hiện vào ra cửa rừng
Phép màu lục trí thần thông
Lầu hồng phủ tía thánh cung ra vào
Đêm đêm gác tía võng đào
Cây xanh mắc vòng cành cao cợt cười
Quở đến ai trong dạ bồi hồi
Ruột gan nóng sốt như sôi như bào
Đặt mình là thấy chiêm bao
Đã hay đau ốm lại hao tốn tiền
Biết ra thời nhẹ như tên
Nếu mà không biết như thuyền bỏ neo
Quở cho trăm chứng hiểm nghèo
Khi thời lội suối lúc trèo lên cây
Làm cho lòng dạ vơi rầy
Cơm ăn chẳng được nước rầy cầm hơi
Thuốc vào lại vã mồ hôi
Phép thành uy trời khôn đổi được đâu
Còn ai trốn tránh chưa hầu
Biết danh Cô Bé phải mua về đền
Đôi hài quả nón dâng lên
Tiến về thánh phủ, trình lên bơ tòa
Độ người đi nụ về hoa
Đi tươi về tốt đi xa về gần
Ai thời có phúc cho phần
Thay quyền vương mẫu câm cân cõi phàm
Thương ai núi ngọc non vàng
Cho buôn may bán đắt nhẹ nhàng thảnh thơi
Cô lại cho tài lộc hơn người
Phúc cao thọ hưởng đời đời ấm no
Tâm thành khấn nguyện cô cho
Nhớ mà trả lễ đừng vờ quên đi
Muốn quên cô để cho quên
Một lần không giả cô bắt đền ba
Tiên cô vốn tính hay là
Trần gian không biết cô đà trêu chơi
Giận ai cô chẳng chả nhời
Làm tôi Cô Bé Thượng suốt đời thành tâm
Ba mươi mùng một hôm rằm
Hương hoa lễ vật thành tâm đảo cầu
Hôm nay tiến bản văn chầu
Khuông phù đệ tử sở cầu tòng tâm.
