Gà cúng quay đầu vào trong hay ra ngoài trong lễ cúng Giao thừa?

Trong mâm cỗ cúng gà đêm Giao thừa và cúng gia tiên ngày Tết, nên bày gà cúng quay đầu vào trong hay ra ngoài thì sẽ tốt hơn cho gia chủ là điều mà không phải ai trong chúng ta cũng biết. Chắc hẳn vô số bạn sẽ ngớ người và gãi đầu gãi tai khi bị ai đó bất ngờ hỏi câu hỏi này đấy! Hãy cùng Lichngaytot.com tham khảo ý kiến từ chuyên gia để có câu trả lời đúng nhất nhé!

 
Cúng gà đêm Giao thừa thường cúng gà trống. Trong quan niệm dân gian của người Việt xưa, con gà trống được coi là con vật quan trọng, báo hiệu điềm lành dữ, đoán định tương lai… Gà trống như cầu nối giữa thế giới con người với thế giới thần linh, là con vật được chọn để dâng cúng thần linh, tổ tiên mỗi dịp lễ Tết. Con gà như biểu tượng văn hóa đi liền với tín ngưỡng tôn sùng mặt trời của nghề nông.

Người ta cúng gà trống với hi vọng nó sẽ đánh thức mặt trời, cung cấp đầy đủ ánh nắng chiếu sáng cho cả năm, mang lại mưa thuận gió hòa cho nông nghiệp. 
 

Người xưa cũng cho rằng, gà trống có các đức tính quý và đẹp hơn hẳn các loại gia cầm khác nên được chọn làm vật tế lễ thần linh, gia tiên. Trong một số sách cổ viết lại rằng, gà trống có ngũ đức: Văn – Võ – Dũng – Nhân – Tín, điều này được giải thích trong Hõa Kinh rằng: 

– Đầu đội mũ (mào gà trống) là Văn: chiếc mào gà dựng đứng cao thẳng thể hiện chí khí. 
 

– Bước đi nhanh là Võ: gà trống thường đi đầu đàn và dẫn theo cả đàn gà, dáng đi nhanh nhẹn và mạnh mẽ. 
 

– Gặp dịch dám chiến đấu là Dũng: bằng việc linh hoạt di chuyển và những cú mổ chính xác, gà trống có thể chiến đấu tới cùng để bảo vật đàn của mình trước các loài vật khác.
 

– Có miếng ăn biết gọi đàn là Nhân: khi gặp nơi có thức ăn thường kêu cả đàn ra ăn chung với nhau.
 

– Luôn căn gác ban đêm là Tín: gà ngủ sớm và thức đêm, tiếng gà gáy báo hiệu thời gian cho mọi người. Gà gáy sáng gắn liền với bình minh, xua tan bóng tối cũng như canh gác khỏi những kẻ hiểm độc lợi dụng bóng tối để tấn công và hãm hại người khác. 
 

Chính vì những đức tính tốt đẹp ấy, mà gà trống được chọn làm vật tế lễ thần linh, tổ tiên số một từ xưa đến nay.  

 

Khi gia chủ chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa, bạn phải tháo dây buộc trên mình con gà (nếu có) rồi đặt gà cúng lên một cái đĩa to rồi bày thật ngay ngắn, tiết lòng để dưới bụng gà, mỏ gà ngậm bông hoa hồng đỏ. Điều cực kỳ quan trọng là phải đặt đầu gà quay ra ngoài.
 

Ông Hà Thanh – Trung tâm Nghiên cứu cổ học phương Đông, Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam – cho biết, theo quan niệm truyền thống thì mỗi năm Thiên đình lại thay toàn bộ quan trông nom việc hạ giới.

Cúng giao thừa là tiễn đưa quan quân cai quản năm cũ và chào đón quan quân cải quản năm mới. Do đó, khác với gà cúng gia tiên, với mâm cúng đêm giao thừa nên đặt đầu gà quay ra đường  để đón quan Tân niên Hành khiển cai quản năm mới đi qua.

Cách đặt như vậy còn có ý nghĩa gọi mặt trời chiếu vào nhà mình. 
 

Cũng theo ông Hà Thanh, khi cúng lễ giao thừa thì nên để nguyên cả con gà trống vừa đẹp mắt, vừa nghiêm cẩn.

Với mong ước về sự may mắn, an lành, tốt đẹp, việc chọn gà cúng đêm Giao thừa phải là gà trống hoa, mới gáy le te, không khuyết tật, màu lông đỏ hoặc vàng đỏ, mào đơn thẳng đứng,mỏ vàng, chân vàng… và quan trọng là phải chưa đạp mái.

Điều này hàm ý về lễ vật khỏe mạnh, tinh khiết, chưa vướng “bụi trần” thì lời khẩn cầu mới được linh nghiệm. Với gà mái, có thể chặt miếng, nhưng sẽ không được đẹp mắt và giảm bớt đi phần nghiêm cẩn. 
 

 

Khi cúng gà đêm Giao thừa trên ban thờ, quan niệm chung là thường đặt đầu gà quay vào phía trong, hướng về bát hương với tư thế há miệng, chân quỳ, cánh duỗi tự nhiên, được gọi là “con gà biết kêu, biết gáy, đang chầu”.  Không nên đặt đầu gà quay ra ngoài vì cho đó là gà “không chịu chầu”, mang tội bất kính.

Bày gà cúng nếu quay đầu ra phía ngoài trông sẽ thuận mắt người nhìn hơn, còn quay đầu vào trong thì phao câu chổng ra ngoài, không đẹp mắt. Tuy nhiên, đó chỉ là hình thức mà thiếu đi ý nghĩa tâm linh đẹp đẽ vốn có của nó. 

Tuy nhiên theo ý kiến của nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Nguyễn Hùng Vĩ (trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội thì việc đặt gà quay vào trong hay quay ra ngoài không quan trọng. Bởi lẽ trong văn hóa thờ cúng thần linh từ xưa người ta chỉ thờ một miếng thịt là đủ, chỉ khi cuộc sống đã đầy đủ hơn thì người ta mới cúng cả con gà.

Hương Trang